İstemci/Sunucu Mimarisi

• Sunucu (iş istasyonu yada bilgisayar):
  • Pasif durumdadır.
  • İstekleri (request) bekler.
  • İstek olduğunda bilgiyi hazırlar ve cevap yollar.
• İstemci (bilgisayar yada mobil cihaz):
  • Aktif durumdadır.
  • İstekleri gönderir.
  • Cevap dönene kadar bekler.

P2P (Peer-to-Peer)

Uçtan-uca (peer-to-peer) iletişimde her katılımcı bir sunucu-istemci yapısı dışında dosyaları karşısındaki kullanıcıyla paylaşabilmektedir (Napster ve LimeWire servisleri gibi). Eşdüzeyli iletişim, her kullanıcının kendi veritabanını oluşturmasını sağlayarak merkezi bir veritabanı ihtiyacını ortadan kaldırmaktadır. Çok-oyunculu oyunlar, internet telefonu, video telefon, internet radyosu ve doğası gereği e-posta eşdüzeyli iletişimi kullanmaktadır.

Bant Genişliği (İletim Hızı)

• 1 saniyede transfer edilen veri miktarını gösteren ölçü birimidir.
• 1 Kbit/s (Kbps) = 1.000 bit/s (≠1.024 bit/s)
• 1 Mbit/s = 1.000.000 bit/s = 125.000 byte/s
• ‘B’ ile ‘b’ aynı değildir: – Kbps : Kilobit per second – KBps : KiloByte per second
• 1000 – 1024 karmaşıklığını gidermek için Kibi, Mebi, Gibi, … kullanımları tavsiye edilmektedir. (Bak. http://en.wikipedia.org/wiki/Data_rate_units)

Ağ kartı

Bir bilgisayarı başka bir bilgisayara yada bir ağ cihazına bağlamak için kullanılan ağ kartları genellikle ethernet protokolünü kullandıkları için ethernet kartı olarak ta bilinirler.

Hub

Hub veriyi sadece alıcıya göndermez, kendisine bağlı olan bütün bilgisayarlara gönderir. Bilgisayarlar verinin kendilerine gönderilip gönderilmediğini tespit eder. Hub aynı anda sadece 1 iletim yapabilir. Bağlı olan diğer bilgisayarlar iletim için beklemek zorundadır.

Switch (Anahtar)

Hub cihazının gelişmişidir. Kendisine bağlı cihazlara ortak bir yol değil anahtarlamalı bir yol sunar. Dolayısıyla aynı anda birden çok iletişim yapılması olanağı vardır. Bilgisayar sayısı arttıkça ağ trafiği de artar ve hub yerine switch kullanımı tercih edilir.

Router (Yönlendirici)

Genel olarak LAN-WAN ve LAN-LAN bağlantılarında kullanılır. Üzerinde LAN ve WAN için ayrı portlar bulunur.

Modem (MOdulator/DEModulator)

Analog hat (telefon hattı gibi) üzerinden sayısal veri gönderimini sağlar. Dial-up modemler en fazla 56 Kbit/s hızında indirme (download) yapabilirken, ADSL2 modemler ise 25 Mbit/s hıza kadar çıkabilmektedir.

ADSL (Asymmetric Digital Subscriber Line)

• Asimetrik Sayısal Abone Hattı, veri ve ses iletiminin aynı anda kullanılmasına olanak sağlar (aynı anda internet erişimi ve telefon görüşmesi).
• Ses ile veri ayrı kanallardan gittiği için yüksek hızda kesintisiz internet erişimi sağlar.
• Mevcut telefon alt yapısını kullanıyor olması nedeni ile alternatif erişim seçeneklerine göre kullanım maliyetinin oldukça düşük olması son yıllarda yaygınlaşmasını sağlamıştır.

Ağ Geçidi (Gateway)

Ağ Geçitleri farklı protokolleri kullanan ağların birbiri ile iletişimini sağlar. • Genellikle bir LAN üzerinden İnternet’e çıkmak için router cihazının IP adresi geçit olarak belirlenir.

İnternet

60’lı yıllarda ABD’de ARPANET adı altında başlatılan askeri bir iletişim projesi iken, 70’li yılların başında Amerikan üniversitelerine de bu projeden yararlanma imkânı verilmesinin ardından yaygın olarak kullanılmaya başlanan en büyük ağdır (genel ağ – küresel ağ). İnternet haberleşmesinde TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol) iletişim protokolü kullanılır (Bak. Kitap sayfa 152).

İntranet (Özel Ağ – İç Ağ)

Belirli bir kuruluş içindeki TCP/IP tabanlı bir ağ sistemine verilen isimdir (şirket içi İnternet). İntranet’ler ağ geçitleri ile diğer ağlara veya İnternet’e bağlanabilir. İnternet çıkışı genellikle Firewall olarak bilinen her iki yönde de ileti trafiğini kontrol eden bir güvenlik sistemi üzerinden sağlanmaktadır. İntranet’te genellikle sanal IP kullanılır. Böylece sadece İnternet çıkışı için tek bir gerçek IP kullanılarak iç ağdaki tüm bilgisayarlara İnternet erişimi verilebilir.

IPv4 & IPv6

Internet’e bağlı her bilgisayara yada iletişim cihazına bir adres verilmesi için 4 adet 8 bit büyüklüğünde (0-255 arasında) sayı kullanılmaktadır. (Örn: 193.255.140.17) • Bu adresleme yöntemi ile teorik olarak en fazla 232 = 4.3 milyar adres verilebilmektedir. • IPv6 olarak bilinen yeni adresleme yöntemi ile 2128 = 3.4 x 1038 adres verilebilecektir. • IPv6 çıkınca eski adresleme yöntemi IPv4 olarak isimlendirilmiştir (bak. Kitap sayfa 155).

MAC Adresi

• IP numarası verilebilen kablolu yada kablosuz her ağ kartının 48 bitlik bir MAC adresi bulunur.
  • Örn: 00-23-C3-45-00-B3
• Ağ iletişiminde kullanılan çerçeveler gerçekte bu MAC adreslerini kullanarak iletim yaparlar.
• IP adresleri OSI 3. katmanda, MAC adresleri 2. katmanda

DNS (Domain Name Server)

• IP adreslerinin hatırlanması zor olacağı için http://www.google.com gibi simgesel adresler (URL: Uniform Resource Locator) kullanılmaktadır.
• Web adresi olarak ta bilinen bu simgesel adreslerin IP numarası karşılıkları DNS olarak isimlendirilen sunucularda tutulmaktadır.
• Eğer sistemimize bir DNS tanımlamazsak, istenilen WEB sayfasına erişmek için o sayfanın sunucusunun IP adresini yazmamız gerekir.

DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol)

• Dinamik İstemci Ayarlama Protokolü, bir TCP/IP ağındaki makinelere IP adresi, ağ geçidi veya DNS sunucusu gibi ayarların otomatik olarak yapılması için kullanılır.
• Günümüzde neredeyse tüm ev ve halka açık ağlarda kullanılmaktadır, iş veya daha kontrollü bir bağlantı sağlanan yerlerde ise statik IP adresi tercih edilir.
• Detaylı bilgi için: http://tr.wikipedia.org/wiki/DHCP