Etik, Ahlak Felsefesi – Ahlak Bilimi de denilmektedir. Etik, insanların bireysel ve toplumsal ilişkilerin temelini oluşturan değerleri, kuralları kötü- iyi, doğru-yanlış durumları ahlaksal araştıran daldır.
Amacı : Yurttaşlık bilinci kazanma, görevlerin getireceği sorumlulukla baş edebilme, sorunları çözebilme bilgisine sahip olmadır. Üç alt başlıkta inceleyebiliriz.
Erdem – Kişisel Etik : Eylemi yapan açısından değerlendirir. Sonuca değil, gerçekleştiren kişi vardır. Kaynağı bireyin içinden gelen vicdan(ses) olduğunu savunur.
Görevcilik : Eylemin kendisi önemlidir. Eylem sonucu iyi mi, kötü mü sonucu kötü olsa da doğruyu söylemesi durumudur.
Sonuçsallık : Eylemin sonuçları üzerinde değerlendirme yapmadır. Eylemi iyi ya da kötü yapan sonuçlarıdır. Faydacılık sağlamadır. Faydacılık 2 ye ayrılır. Kural faydacılığı hangi eylemin değil, hangi kuralın daha çok fayda getireceği bakılır. Eylem faydacılığı ise belli durumda hangi eylemin ne sonuç getireceğine bakılır. Hangi eylem fazla iyilik ya da fayda getiriyorsa onun seçilmesidir.
Bir mühendis açısından etiğe bakacak olursak duruma göre erdem, görevcilik ve sonuçsallığı kullanır.
Etik davranışın toplumsal temelini kültür, değer, normlar oluşturur.
- Kültür : Bir toplumun tüm yaşam biçimidir. Dilini, zevklerini, forklörünü, öz olarak yaratıcı gücünü kapsamaktadır.
- Değer : Bireyin yaşamındaki farklı etmenlere yüklediği önemdir. Önemli olan her türlü düşünce yapısı, obje ya da etkinlik olabilir.
- Norm : Düzeni sağlayan ölçütler bütünüdür. Normlar sayesinde toplumsal düzen kurulup sürdürülerek bireyler mutlu kılınmaya çalışılır. Yazılı norma yasalar, tüzükler, yönetmelikler örnek verilebilir.Yazısız normlara ise örfler, adetler, törenler, gelenek ve görenekler diyebiliriz.
Etiğe Uygun Davranışların Sonuçları:
- Saygınlık kazanma
- Güvenirlik,
- Toplumda kabul görme,
- Problem çözümünde yardım görme,
- Kötü niyetli girişimlere karşı önleyici rol oynar…
Etiğe Uymayan Davranışları Sonuçları
Bireysel Açıdan : Toplumdan soyutlanma, güvenirliğimi yitirme, işini kaybetme, özsaygının yitirilmesi, mesleksel bağlılığın zayıflaması.
Kurumsal Açıdan : Saygınlık kaybetme, müşteri kaybetme, imajının zedelenmesi, kurum içi iletişimin zarar görmesi, iş birliğinin zayıflaması .
Toplumsal Açıdan : Yozlaşmanın kurumsallaştırılması, bireysel davranışların yaygınlaşması.
Etik Sorgulama : Bireyler arasındaki ilişkileri eylemleriyle incelemekle yetinmez, olanın yanı sıra olması gerekeni de araştırır. Problemi tanımla, tercih üret, tercih uygun mu, karar ver, kararı gözden geçir, eyleme geç.
Toplumsal Yozlaşma : Toplum içerisinde değer karmaşası oluşması etik kurallarının uygulanmasının etkilenmesidir.
Nedenleri :
- Kamu açısından kaynaklanan nedenler
- Ekonomik açısından kaynaklanan nedenler
- Siyasal açısından kaynaklanan nedenler
- Bürokratik açısından kaynaklanan nedenler
- Toplumsal yapıdan kaynaklanan nedenler
- Tarihsel nedenler
Bu yazı yorumlara kapalı.