İlk olarak bilim insanlığına bakalım. Bilim insanı, uzun ve zahmetli yolda geçerek, bilgi ve deneyimlere, sabırlı ve sürekli çalışmaya dayanan yaşam biçimidir.
Meslek etiği, mesleklerin veya görevleri olan insanlara uygulanan davranış biçimidir.
Bilimin Hedefleri
- Sonraki kuşaklara bilimi öğretme,
- Açıklayıcı teoriler ve hipotezler geliştirme,
- Güvenilir öngörülerde bulunma,
- Doğayı anlama ve doğru tanımlama,
- Hataları ve peşin hükümleri ortadan kaldırma.
Bilimde Etik Standartlar
- Dürüstlük (bilgi ve sonuçları saptırmamalı, yalanlara dayandırmamalı ve yanlış sunmamalıdır.)
- Tahrifat (uydurma, kırpma, bulandırma)
- Dikkat (dikkatsizlik hatalara yol açabilir.)
- Açıklık (Bilimsel araştırmalar açık ve ulaşabilir olmadıklarında dürüst olmadığı düşünülebilir.)
- Özgürlük (Özgün fikirlerin üretilmesi, sorunlara yeni çözümlerin geliştirilmesi.)
- Onur Payı (Tanınma, itibar, para, ödül.Tabi ki hak edenlere onur payı verilmelidir.)
- Eğitim (Bildiklerini öğretmek, bilmediklerini öğrenmek. Usta-çırak ilişkisi gibidir.)
- Toplumsal Sorumluluk,
- Yasallık (İnsanlar ve patentler vb. konularda yasalara uyma mecburidir.)
- Karşılıklı Saygı (Bilimin toplumsal dokusunu koruyabilmek içindir.
- Verimlilik (Kaynakları ve zamanı verimli kullanmadır.)
Bilimsel Makale yazarken aşamalardaki etik sorunlar
- Yazarların Sıralanması,
- Materyal ve Yöntemler,
- Kaynak Gösterme,
- Makaleyi bölme,
- Duplikasyon(Çoklu yayın).
Bilimde Etik Dışı Davranışlar Karşısında Neler Yapılabilir?
- Cinsi ve kategorisi tanımlanmalı,
- Yanlışlık ile kötü niyet iyi irdelenmeli,
- Her iki tarafın hakları korunmalı,
- Soruşturma gizli tutulmalı,
- Olay yargıya intikal ettirilebilir.
Bilim İnsanının Sorumlulukları
- Araştırmanın yürütülmesi yüksek standartlara sahip olmak,
- Analizde dürüstlük ve açıklığı elden bırakmamak,
- Yalnız kendisinin değil, tüm üyelerin etik dışı davranışlarda bulunmasını önlemek.
Bilimsel Yayınlarda Etik Dışı Kabul Edilen Durumlar
- Sahtecilik,(belgenin gerçeğe aykırı düzenlenmesidir.)
- Çarpıtma,(yapmadıklarını yapmış gibi göstermek.)
- Yinelenen Yayın,(Orijinal bir çalışmanın aynen farklı bir yayın organında yayınlanmasıdır.)
- Dilimleme,(Tek yazıda sunulabilecek iken yapay olarak bölerek birden fazla yayın haline getirme.)
- Aşırma,(Başkalarının fikirlerini, verilerini kendi yazmış gibi sunmasıdır.)
- Değiştirerek kendi düşüncesi gibi yazmak.
İlk Yorumu Siz Yapın