Programlama dillerinin en önemli özelliklerinden biri de insan ile makine arasındaki ne tür geçiş sağlığıdır. İnsanlar normal karakter ile gösterilen yazı ve sayıları anlarken bilgisayar sadece 0 ve 1 değerlerini anlayabilen ikili düzenlenen yani bitleri anlamaktadır. Bilgisayar komutları 0 ve 1 den oluşmuş sayı dizeleridir. Her komutun işlemcide yaptığı bir işi vardır. Bu 0 ve 1’ler ile istediğimiz sırada çalıştırıldığında bir işi gerçekleştirir. Bu komutların bütününe yazılım ve program deriz.
Yazılım bilgisayarda işi yapan komutlar bütünüdür. Yazılımı bilgisayarda simgesine tıklayarak çalıştırdığımızda yazılımdaki kodları hafızaya yüklemektedir.
Bilgisayarda ikili sayı sisteminin kullanılma nedeni temelde iki durumu ölçebilmesindendir. Bunlar sinyal var-yok şeklindedir. Fakat saniyede milyonlarca işlemi art arda yapabilir ve programlama dilleri kullanılarak programlanabilirler.
Derleyici : Basitçe bir dilde yazılmış olan kodu istenilen başka bir kod haline dönüştüren programdır. genelde üretilen Bu kod ortama göre çalıştırılabilir, kod olarak üretilir. Daha genel anlamı ile bir dildeki kodu başka bir dile çeviren programlardır. Örneğin C dilinde yazılan bir programı Pascal diline çeviren programlara derleyici denir.
Hedef dil genellikle makine kodu olan ikili formdadır. Kaynak kodun makina koduna dönüştürmek istenmesinin nedeni çalıştırılabilir bir program elde etmek istemesidir. derleyiciler sözcüksel sözdizimi anlamsal analiz kodu üretimi ve kod optimizasyonu işlemlerinden birkaçı ya da hepsini yapabilir. derleyiciler tarafından hatalı üretilen programların problemlerini bulmak ve geçici bir çözüm üretmek çok zor olabilir. bu sebeplerden dolayı firmalar yazılımın doğruluğu için büyük yatırımlar yapar. Tek geçişli derleyiciler kaynak kodun baştan sona bir kerede okunmasıdır. Çok geçişli de ise kaynak kodun baştan sona iki veya daha fazla da taranması durumudur. Tek geçişli derleyiciler çok geçişliye göre daha hızlıdır. Ancak bazen dilin tasarımı tek geçişliye izin vermez. Örneğin kodun başında yapılan bir tanıma etkileyecek işlem yapıldığında tek geçişli de bu olayı algılaması ve derlemesi mümkün olmaz.Tek geçişli derleyicinin kod iyileştirilmesinde kodun üzerinden bir defa geçtiği için önceki satırlarda ve sonradan düzenlenen iyileştirmelerin yapılamamasıdır.
Derleyici İki kişi arasındaki görevli tercüman gibi iki programı ile arasında tercüme görevi görür. Üst seviyedeki yazılan kaynak kodu alt seviyeli makine diline dönüştürür. derleyici tercüme görevini yaparken kaynak kodun hatalarını bulur ve iletişim sorunsuz olması için geliştiriciye bildirir. Bu açıdan etkin bir rol oynar.
Yorumlayıcı : Bir programı ya da komutu çalıştırmaya yarayan programlar için kullanılır. Derleyiciler ile aynı görevi üstlenir. Derleyici tüm kodu ele alırken yorumlayıcı parça parça ele alarak çalıştırır. Çalıştırılabilir kod üretmezler. Yorumlama aşama aşama yapıldığı için ilk hata da programın çalışması kesilir. İşlenmeyen satırlar ve hatalarla ilgilenmez. Derleyiciye göre yavaştır. Kodu iyileştirme (optimizasyon) imkanı da çoğu zaman yoktur.
Yorumlayıcının Görevleri : Kaynak kodu çalıştırmak, çalıştırılabilir farklı bir kod haline tercüme etmek önceden hazırlanmış olan kodları yeri geldiğinde çalıştırmak.Yavaş kısım kısım denetler bir döngü içindeki tüm kısımlar her seferinde çevrilir.
Derleyici hızlı kudun tamamını çevirir hata varsa programcı iletir. yorumlayıcı yavaş baştan sonra her satırı teker teker yorumlar ve karşılığını gerçekleştirir. Çalıştığında ilk hatayı bildirir ve çözülene kadar diğer hataları bulmaz. derleyici Çalıştığın da karşımıza sonuç çıktı gelir. Derleyiciye örnek Pascal, C++, Ada, Java, C, Visual Basic
Yorumlayıcıya örnek HTML, XML, PHP, JavaScript örnek verilebilir.
IDE : Tümleşik geliştirme ortamı programcıların hızlı ve rahat program geliştirilmesini amaçlayan geliştirme sürecinin verimli kullanılmasında katkıda bulunan araçların tamamını bulunduran yazılım türüdür. DEV, C++, Eclipse, Code Blocks, NetBeans
Bu yazı yorumlara kapalı.